لامپ و چراغ چیست ؟
چراغ الکتریکی یا لامپ (lampe) یک نوع منبع روشنایی مصنوعی است که شامل یک منبع نوری و قطعات و تجهیزات مکانیکی و الکتریکی مثل حباب، اتصالات، به همراه مدارات راه انداز، مثل بالاست، خازن و … میشود که در یک شیشه قرار داده شدهاند، و از آنها جهت تبدیل انرژی الکتریکی به روشنایی کمک میگیرند.
لامپ رشتهای
لامپ رشتهای با رشته تنگستن پیچیده شده، در سال ۱۹۲۰ میلادی به بازار آمد. گاهی اوقات این لامپ را با لامپ رشته کربنی که در ۱۸۹۰ معرفی شد اشتباه میگرفتند.
تقریباً یا بهطور کلی، تمام انرژی برق دریافتی به گرمای بی استفاده تبدیل میشود که باعت گرمی هوا میگردد و باید توسط تهویههای مطبوع یا هواکشها از ساختمان دفع شود که اغلب باعث اتلاف بیشتر انرژی برق میشود. در بعضی مناطق تاریک و سرد که به گرما و نور نیاز دارند گرمای تولید شدهٔ ناخواسته، ممکن است دارای ارزش باشد.
لامپ هالوژن
لامپهای هالوژن اکثراً بسیار کوچکتر از لامپهای رشته عادی میباشند، زیرا برای کارکرد موفق باید دمای حباب بیشتر از ۲۰۰ درجه سانتیگراد باشد. به همین منظور باید حبابی از جنس سیلیکای سیمکشی شده یا بعضی اوقات شیشه آلومینوسیلیکات باشد. اغلب این حباب داخل یک لایه شیشهای دیگر پوشیده میشود. لایه بیرونی برای احتیاط قرار داده میشود تا پرتو ماوراء بنفش را کاهش دهد و در برابر انفجاری که گاهی اوقات برای این لامپها رخ میدهد لایهای محافظ تشکیل دهد. همچنین برای کاهش اثر ضایعات ناشی از اثر انگشت. همچنین احتمال آتشسوزی برای لامپهای بدون پوشش بیشتر است که استفاده از آنها را اگر در حفاظ مناسب قرار نگیرد در بعضی مکانها ممنوع میکند. مدلهای ساخته شده برای ولتاژهای ۱۲ و ۲۴ ولت رشتههای فشرده تری دارند که برای کنترل نوری مناسب اند، همچنین بازده نوری (لومن بر وات) بیشتری دارند و عمر بیشتری نسبت به مدلهای غیر هالوژنی دارند. مقدار نور خروجی هم تقریباً در طول عمر لامپ ثابت است.
لامپ فلورسنت (مهتابی)
لامپ فلورسنت توسط نیکلای تسلا اختراع و ثبت شد، که بازده نور بسیار بیشتری از لامپ رشتهای دارد. این لامپ جزو لامپ های گازی کم فشار است. برای نور یکسان این لامپها نسبت به لامپهای رشتهای حدوداً ۴/۱ تا ۳/۱ مصرف میکنند. تا دهه ۱۹۸۰ این نوع لامپ به دو نوع خطی و دوار محدود میشد و شکلهای دیگر زیاد محبوبیت پیدا نکردند. لامپهای فلورسنت فشرده (CFL) - که در ایران به نام کم مصرف مشهورند - در اوایل دهه ۱۹۸۰ به بازار آمدند.
مدار الکتریکی یک لامپ فلورسنت از اجزای زیر تشکیل شده است:
۱_ چوک مغناطیسی یا بالاست
۲_لامپ مهتابی
۳_استارت
الایدی
تا دهه ۱۹۷۰ الایدیهای حالت جامد به عنوان نشانگر رواج داشتند.
در سالهای اخیر، مبحث بازده و خروجی مورد توجه قرار گرفت تا آنجا که هماکنون الایدیها جایگاه ویژهای در کاربرد نورپردازی پیدا کردند. الایدیهای نشانگر به دلیل عمر بالایشان تا ۱۰۰٬۰۰۰ ساعت شناخته شده هستند، اما الایدیهای نورافشان بنا بر سنت قدیم کمتر مورد استفاده قرار گرفتند (به دلیل قیمت زیاد الایدی به ازای هر وات)، و در نتیجه عمر بسیار پایینتری هم داشتند. به دلیل قیمت بالا به ازای هر وات، نورپردازیهای الایدی برای مصارف توان بسیار پایین، نوعاً زیر ۱۰ وات کاربرد دارند. الایدیها هماکنون بیشتر برای کارهای توان پایین و مقرون صرفه مثل نورپردازی در شب و چراغهای قوه کاربرد دارند. الایدیهای رنگی همچنین میتوانند برای کارهای زیبا مانند نورپردازی اشیاء شیشهای یا حتی برای قطعات یخ در نوشیدنیها و میهمانیها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در جشنها به صورت روزافزونی مورد استفاده قرار میگیرند. بازده الایدی در بازه بسیار زبادی متغیر است. بعضی از آنها از لامپهای رشتهای هم بازده کمتر و بعضی بازده بیشتری دارند.
کارکرد الایدی در این رابطه به غلط مورد تفسیر قرار میگیرد، چون جهتمندی ذاتی نور الایدیها شدت نور بیشتری به آنها در یک زاویه به ازای کل نور تولید شده میدهد. الایدیهای تک رنگ فناوری ساخت بسیار کاملی دارند، در حالی که الایدیهای سفید در زمان نگارش این نوشته هنوز مشکلات حل نشدهای دارند. (CRI) فهرست تولید رنگ آنها کاملاً مناسب نیست؛ که باعث تولید رنگهای نچندان دقیق میشود. توزیع نور ساطع شده از ماده فسفری (در مانیتورها) با توزیع نور ناشی از الایدی متفاوت است که باعث میشود دمای رنگ تولیدی از زوایای مختلف متفاوت باشد. کیفیت ماده فسفری در طول زمان کاهش پیدا میکند، که باعث میشود دمای رنگ و قدرت رنگ در طول زمان کاهش پیدا کند؛ که با الایدیهای کم کیفیت این تغییر بیشتر خواهد بود. تغییرات دمایی محدود باعث میشود که مقدار توان برای یک لامپ الایدی نسبت به یک لامپ رشتهای در همان سایز بیشتر باشد و باعث برتری نسبت به لامپهای رشتهای میشود. فناوری الایدی برای طراحان نور مناسب است زیرا مصرف توان و تولید دمای بسیار پایین، کنترل روشن/خاموش آنی، و در مورد نور تک رنگ، ثبات رنگ بسیار بالایی در طول عمر خود و به نسبت هزینه تولید پایینی دارد. در سالهای اخیر، نرمافزارهایی برای تلفیق نور و تصویر طراحی شده تا تصاویر ویدئویی را در الایدیهای نصب شده به تصویر بکشند تا دیوارههایی تصویری با رزولوشن پایین را به وجود آورند. برای نورپردازیهای عمومی خانگی، هزینه خرید سیستم نورپردازی الایدی هنوز بسیار بیشتر از روشهای رایج نورپردازی است.
نظرات
ارسال یک نظر